Urko ibilbidea | Markina-Xemeindik Etxebarrriara joan etorria

Markina-Xemeingo erdigunetik abiatuko gara Urko ibilbidera. Hain zuzen ere, Iruretako Portaletik edo Zelaigunetik.

Hemen eraikin interesgarriak aurkituko ditugu, besteak beste:

Arkupea, Zelaia, Ubilla etxea, Merzedeko eliza eta komentua, eta Berakruz ikastola.

Markina-Xemeingo erdigunean kokatutako zelaiaren behekaldetik abiatuko gara. Umeentzako jolasgunea pasatuko dugu eta aurrerantz jarraituko dugu. Zelaiaren goikaldean Bidarte dorreko parkea bisitatu daiteke. Erabilera publikoko parkea hau Murga jauregiaren basoa da. Zehazki, zelaigunearen bukaeran kokatzen da Murga jauregia edo Bidarte dorrea bezala ezaguna den eraikina. Murga jauregia Erdi Aroko dorre bat ezkutatzen duen jauregi barrokoa da. Lehen solairuraino harlanduzkoa da, eta bigarren solairuan rokoko estiloko pinturak daude.

Bidarte dorrea eskuinetara utzi eta aurrerantz jarraituko dugu Etxebarriako norantzean. Iturreta auzora doan bidegurutzea atzean utzi eta Munibe jauregira joateko sarrera ikusiko dugu eskuinean.

Urko ibilbidearen hasiera Munibe jauregiaren harresiaren tarte baten kokatzen da. Bertan hiru informazio panel aurkituko ditugu:

1.- Urko oinezkoen bidearen erabilerari buruzko oharrak
2.- Memoria lekuak: Urteetako isiltasunari, izen-abizenak eta lekuak jartzeko beharrak bultzatuta, Etxebarriko Ahaztuen Oroimena elkarteak martxan jarritako egitasmo da. Gerra Zibilak hil zituen etxebarritarrak gogora ekartzeko panel ezberdinak aurkituko ditugu ibilbidean zehar. Lehenengoa, ibilbidearen hasiera honetan, Benito Agapito Bereziartuarena, hain zuzuen.
3.- Munibe jauregiari buruzko informazio-panela.

Urko errekaren aldamenetik doan bide gorriak gidatuko gaitu ibilbide guztian zehar.

Nos adentraremos en este recorrido a la sombra de robledales, plataneros, acacias, fresnos y pinos.

Bidean aurkituko dugun aldapatxo bakarra igo eta ezkerretara harrizko zubi polit batekin topatutako gara. Eskuinerantz Munibe Jauregira joateko bidearen marka aurkituko dugu.

Haitz baten azpian Lourdesko Ama Birjinaren irudiarekin aldare bat aurkituko dugu.

Urko ibaiko ur-jauzi honetan, emaria txikia denean ibaira jaitsi daiteke.

Ibilbidean zehar Urko ibaiarekin bat egiten duten erreka txikiak igarotzeko hainbat egurrezko zubi aurkituko ditugu.

Ansotegi burdinola Lea-Artibai osoan hobekien kontserbatuta dagoen kokaguneetako bat da. Ansotegi dorrea, jabeen familiaren egoitza izan zena, burdinolaren eraikina (egun landa-hotela bihurtuta), azpiegitura hidraulikoa, errota eta zubiak osatzen dute kokagune historiko hau. Erdi Aroko burdinola hau XIX. mendearen hasieran itxi zena. Errota txikia 50eko hamarkadara arte mantendu zen aktibo.

Ibilbideko puntu honetan ezkerreko landan ardiak eta astoak ikusi ditzakegu eta eskuineko aldean ura edateko iturri bat aurkituko dugu.

Urko ibilbidean zehar hainbat animalia mota ikus daitezke. Herritarrak “Kabartzeno txikia” ere deitzen diote, ardiak, astoak, zaldiak, ahuntzak… aurkitu daitezkeelako.

Puntu honetan, ezkerrean kokatutako baserriko landan dauden animaliak pertsonengana hurbiltzen dira. Ibiltariek eramaten duten azenarioren bat edo beste jaten dute sarri.

Ibilbidea gorantz hasten den puntuan Ahaztuen Oroimena elkartearen Memoria Lekuak egitasmoko beste informazio panel bat aurkituko dugu, Juan Jose Idoeta Solozabala-eri buruzkoa.

Etxebarrira heltzear gaudela aisialdirako gune bat aurkituko dugu: helduentzako gimnasia egiteko tokia, skate park-a, ur-txorroak eta piknik-gune bat egurrezko mahaiekin.

Ibilbidearen puntu honetan, buelta eman eta egindako bide beretik bueltatu gaitezke edo, ezkerretarantz joan gaitezke, Etxebarrirantz, bide gorria jarraituz eta bidea apur bat luzatuz.

Bidegurutze honetan, eskuinerantz jarraituz gero, Markina-Xemeingo Barinaga auzora joan daiteke.

Puntu honetan ibilbideari buruzko eta puntu interesgarrien inguruko bi informazio-panel aurkitu daitezke.

Bidegurutzean bide gorria ezkerrerantz hartzea erabaki baduzu, animalia gehiago ikusteko aukera izango duzu eta aisialdi gunera aterako zara, eskuinerantz jarraitu eta egindako bidetik Markina-Xemeinerantz bueltatzeko.